Ελκώδης κολίτις

Κατηγορίες με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου:

• Ασθενείς που έχουν εκτεταμένη νόσο για περισσότερο από 8-10 έτη, ιδίως αν η νόσος δεν ελέγχονταν ικανοποιητικά. Μετά τη 10ετία, η αύξηση του κινδύνου είναι 0.5-1% κατ’ έτος.
• Ασθενείς με ένα δυσπλαστικό ή αδενωματώδη πολύποδα. Ο κίνδυνος για πολύποδα χαμηλής δυσπλασίας είναι 10-30%, για υψηλή δυσπλασία 30-40% και για δυσπλασία σε ψευδοπολύποδα περίπου 80%. Σε κολεκτομές που έγιναν σε ασθενείς με υψηλή δυσπλασία σε τυχαία βιοψία βλεννογόνου, η ανάλυση του χειρουργικού παρασκευάσματος έδειξε συνύπαρξη καρκίνου στο 42-67% των δειγμάτων. Σε κολεκτομές που έγιναν για δυσπλασία σε ψευδοπολύποδα, το χειρουργικό παρασκεύασμα απεξκάλυψε καρκίνο στο 43%, ασχέτως του βαθμού δυσπλασίας.

Επειδή όλες οι αποφάσεις για κολεκτομή είναι δύσκολες, τα παρασκευάσματα θα πρέπει να ελέγχονται από ΔΥΟ ανεξάρτητους έμπειρους ιστοπαθολόγους.

Είδη κολεκτομής

Η κολεκτομή είναι θεραπευτική στην ελκώδη κολίτιδα. Μακροπρόθεσμα όμως ο στόχος του χειρουργού θα πρέπει να είναι η διατήρηση του πρωκτικού σφιγκτήρα και η δημιουργία νέας ληκύθου από λεπτό έντερο. Αυτό οδηγεί σε διατήρηση της λειτουργίας του παχέος εντέρου, στην αποφυγή της ακράτειας για τη διατήρηση “σχεδόν φυσιολογικής” ζωής. Αυτή η τεχνική είναι γνωστή ως “Πρωκτοκολεκτομή με αποκατάσταση ειλεοπρωκτικής ληκύθου” (Restorative proctocolectomy with ileal pouch-anal anastomosis) ή με τα αρχικά IPAA.

Η κολεκτομή μπορεί να είναι επείγουσα επειδή ο ασθενής κινδυνεύει ή εκλεκτική (κατόπιν συνεννοήσεως και σχεδιασμού).

 – Σε άμεση ή επείγουσα χειρουργική επέμβαση, η ολική κολεκτομή με ειλεοστομία (“σακουλάκι”) είναι αναπόφευκτη.

 – Σε εκλεκτική κολεκτομή υπάρχουν δύο τύποι επεμβάσεων με παραλλαγές.

Ολική πρωκτο-κολεκτομή με μόνιμη ειλεοστομία

        – Η επέμβαση γίνεται σε ασθενείς που αποδέχονται την ειλεοστομία ή που έχουν άλλες παθήσεις που εμποδίζουν την αποκατάσταση της ληκύθου.
        – Τεχνική αδυναμία κατά την επέμβαση (4-5% των επεμβάσεων)
        – Ταυτόχρονος ορθοπρωκτικός καρκίνος
        – Ανεπαρκής λειτουργία του σφιγκτήρα
        – Κολίτιδα απροσδιορίστου αιτίας (indeterminate colitis)
γυναίκες που δεν έχουν ολοκληρώσει την τεκνοποιΐα τους (Οι εκτεταμένες συμφύσεις προκαλούν στειρότητα. Ετσι κατ’ αρχάς γίνεται κολεκτομή με ειλεοστομία χωρίς πρωκτεκτομή. Η αποκατάσταση μπορεί να γίνει μετά την ολοκλήρωση της τεκνοποιΐας)
        – αν η νεολήκυθος αποτύχει λόγω επιπλοκών (μόλυνση, διάσπαση τραύματος, ανεπάρκεια σφιγκτήρα κλπ)

Η ειλεοστομία γίνεται κατά την παραλλαγή Brooke (incontinent) ή Kock (continent). Η αναστόμωση μπορεί να γίνει με αναστομωτήρα, με καλύτερο αποτέλεσμα και μεγαλύτερο κόστος, αλλά εφ’ όσον δεν υπάρχει αντένδειξη, ή ράψιμο με το χέρι.

Ολική κολεκτομή με IPAA

Η IPAA μπορεί να γίνει:

• σε ένα στάδιο, με απευθείας αναστόμωση και δημιουργία νεοληκύθου
• ή σε δύο στάδια, με ειλεοστομία και κολεκτομή στο πρώτο και αναστόμωση με δημιουργία ληκύθου σε δεύτερο ενώ μερικοί προτιμούν να την κάνουν σε τρία στάδια, χωρίς ιδιαίτερο πρακτικό πλεονέκτημα.
  Η επέμβαση μπορεί να γίνει είτε ανοικτά είτε λαπαροσκοπικά, που είναι προτιμότερο για λιγότερες συμφύσεις, βραχύτερη αποθεραπεία, λιγότερες μετεγχειρητικές επιπλοκές και καλύτερο κοσμητικό αποτέλεσμα. Η λήκυθος δημιουργείται από τον χειρουργό και υπάρχουν διάφορες παραλλαγές: J,S,W,Q και T.

Επιπλοκές της κατασκευής νεοληκύθου

Στένωση – Μέχρι 11% των ασθενών. Χρειάζεται διαστολές ή χειρουργική παρέμβαση.
Πυελική σήψη
Ανεπάρκεια ληκύθου
Ακράτεια κοπράνων – Από 3-17% των ασθενών.
Δυσπλασία ή ανάπτυξη καρκίνου – Περίπου 1% των ασθενών.
Σεξουαλική δυσλειτουργία – Ανδρες 1.5-4%, γυναίκες 7%.
Υπογονιμότητα σε γυναίκες – Σημαντική μείωση της γονιμότητας μετά από ανοικτή IPAA.

Οσοι ασθενείς έχουν καλή λειτουργία του εντέρου μετά από IPAA μπορεί να έχουν μέχρι 6 κενώσεις την ημέρα και μία τη νύχτα (75% των ασθενών).