Κοιλιοκάκη
Η γλουτένη είναι μία ουσία που βρίσκεται στα δημητριακά όπως το σιτάρι, η σίκαλη και η βρώμη. Κοιλιοκάκη είναι μία πάθηση κατά την οποία το αμυντικό σύστημα αντιδρά στην γλουτένη και καταστρέφει το λεπτό έντερο.
Για να εκδηλωθεί η κοιλιοκάκη θα πρέπει να υπάρχει γενετική προδιάθεση. Η νόσος περιγράφηκε αρχικά στα παιδιά και εκδηλώνεται συνήθως από την ηλικία των 6 μηνών έως τα 2 έτη. Σταδιακά απεδείχθη ότι μπορεί να εμφανισθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμη και στα 70 ή 80 έτη. Σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες όμως τα συμπτώματα μπορεί να είναι διαφορετικά.
Η συχνότητα της νόσου στον πληθυσμό υπολογίζεται 1:100-170 άτομα. Υπολογίζεται ότι μόνον το 15-25% των πασχόντων έχει διαγνωσθεί στις ανεπτυγμένες χώρες. Η νόσος θεωρείται ανίατος και θεραπεύεται με ειδική δίαιτα δια βίου.
Συμπτώματα
Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι διάρροια αλλά και δυσκοιλιότητα, εύκολη κόπωση, τυμπανισμός (φούσκωμα), απώλεια βάρους, ναυτία, αναιμία. Σε μερικούς ασθενείς εμφανίζεται και ένα ειδικό εξάνθημα το οποίο ονομάζεται Ερπητοειδής Δερματίτις.
Ένας μεγάλος αριθμός πασχόντων, ίσως ο μεγαλύτερος, έχει ελάχιστα ή καθόλου συμπτώματα. Η διάγνωση επιτυγχάνεται με εξέταση ειδικών αντισωμάτων στο αίμα και τη λήψη βιοψιών από το λεπτό έντερο κατά τη διάρκεια γαστροσκόπησης.
Η εφαρμογή ειδικής δίαιτας από την πλευρά του ασθενούς είναι μονόδρομος, αν και η ανταπόκριση της νόσου δεν είναι πάντοτε η αναμενόμενη. Η παρακολούθηση του ασθενούς γίνεται μέσα από την αλλαγή των συμπτωμάτων, διενέργεια αιματολογικών τεστ και με την κατά διαστήματα λήψη βιοψιών από το 12δάκτυλο.
Η συμμόρφωση του ασθενούς είναι όχι απλώς απαραίτητη αλλά και σωτήρια. Σε ασθενείς που δεν συμμορφώνονται ή δυστυχώς έχουν καθυστερήσει τη διάγνωση, η εμφάνιση καρκίνου του οισοφάγου, καρκίνου ή λεμφώματος λεπτού εντέρου είναι πιθανή.
Η μη-αντιμετώπιση της νόσου με την κατάλληλη δίαιτα, μπορεί επίσης να οδηγήσει στην εμφάνιση και άλλων σοβαρών παθήσεων όπως:
- Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου Ι
- Σκλήρυνση κατά πλάκας
- Οστεοπόρωση ή οστεοπενία
- Δυσανεξία στη λακτόζη
- Ανεπάρκεια παγκρέατος
- Δυσκινησία χολ. κύστεως
- Ανεπάρκεια βιταμινών και ιχνοστοιχείων
- Υπογονιμότητα και αποβολές
- Νευρολογικές βλάβες όπως επιληψία, αταξία, άνοια, ημικρανία, μυοπάθεια, λευκοεγκεφαλοπάθεια
Η βασική θεραπεία της νόσου είναι η δίαιτα ελεύθερη γλουτένης. Αυτό περιλαμβάνει αποφυγή σιταριού, σίκαλης, βρώμης και όλων των προϊόντων που προέρχονται από αυτά. Σε μερικές περιπτώσεις ο πάσχων δεν είναι εύκολο να εντοπίσει τα προϊόντα που περιέχουν γλουτένη, όπως π.χ. η μπύρα, το ουίσκι, τα χάμπουργκερ, μείγματα από τυριά, τουρσιά κλπ. Η συμμετοχή και καθοδήγηση του ειδικού και έμπειρου κλινικού διαιτολόγου κρίνεται τελικά απαραίτητη.