Αιμορροΐδες

Είναι αγγεία του πρωκτού. Δεν είναι ούτε αρτηρίες ούτε φλέβες αλλά πλέγμα αγγειακών σχηματισμών που ονομάζονται αιματικοί κόλποι, χωρίς μυς στο τοίχωμα τους όπως οι φλέβες. Συνοδεύονται από συνδετικό ιστό και λείες μυικές ίνες σχηματίζοντας ένα σύνολο γνωστό ως αιμορροϊδίκό πλέγμα. Λειτουργούν σαν «μαξιλάρι» για τα κόπρανα κατά την αφόδευση, ώστε η τελευταία να είναι πιο ελεγχόμενη. Μπορεί να συμβάλλουν μέχρι το 15-20% του συνόλου της πίεσης ηρεμίας που χρειάζεται για να κλείσει ο πρωκτός και να να διατηρηθεί η εγκράτεια των κοπράνων.

Υπολογίζεται ότι 50-70% των ανθρώπων στις ηλικίες 45-65 ετών, πάσχει από αιμορροϊδοπάθεια κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η συχνότητα στα δύο φύλα είναι παρόμοια. Από τους πάσχοντες, το 40% περίπου δεν έχει συμπτώματα. Στους υπόλοιπους τα συμπτώματα είναι ανάλογα του τύπου των αιμορροΐδων.

Πρόβλημα δημιουργείται όταν πρήζονται, φλεγμαίνουν, αιμορραγούν ή εμφανίζουν πρόπτωση. Τα προβλήματα των αιμορροΐδων, δηλαδή η αιμορροϊδοπάθεια, ονομάζονται στην καθομιλουμένη «αιμορροΐδες».

Τα αίτια δημιουργίας προβλημάτων είναι άγνωστα, αλλά κάποιοι παράγοντες που οδηγούν εκεί προκαλούν αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, όπως η δυσκοιλιότητα, η διάρροια, ο υπερβολικός χρόνος παραμονής στην τουαλέτα, η εγκυμοσύνη, η παρατεταμένη ορθοστασία και ο χρόνιος βήχας. Αλλοι παράγοντες είναι η κληρονομικότητα, η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης και η έλλειψη φυτικών ινών στην διατροφή.

Υπάρχουν δύο τύποι αιμορροΐδων, οι εσωτερικές από το ανώτερο αιμορροϊδικό πλέγμα και οι εξωτερικές από το κατώτερο αιμορροϊδικό πλέγμα. Οι εσωτερικές εντοπίζονται επάνω από την οδοντωτή γραμμή και δεν έχουν αισθητήρες πόνου.

Οι αιμορροΐδες κατατάσσονται σε 4 βαθμούς:

Πρώτου βαθμού – Δεν υπάρχει πρόπτωση παρά μόνον διευρυμένα αγγεία

Δευτέρου βαθμού – Πρόπτωση κατά την αφόδευση, αλλά επανέρχονται μόνες τους (αυτόματη ανάταξη)

Τρίτου βαθμού – Πρόπτωση κατά την αφόδευση, αλλά χρειάζονται υποβοηθούμενη ανάταξη με το χέρι

Τετάρτου βαθμού – Μόνιμη πρόπτωση χωρίς δυνατότητα ανάταξης στο έντερο

Τα συμπτώματα της αιμορροϊδοπάθειας μπορεί να περιλαμβάνουν:

Φαγούρα και ερεθισμό στην περιοχή του πρωκτού
Ανώδυνη αιμορραγία κατά την αφόδευση. Συνήθως είναι μικρής έκτασης και μπορεί να είναι μόνον μικρή ποσότητα στο χαρτί της τουαλέτας.
Πρήξιμο γύρω από τον πρωκτό
Πόνος και δυσφορία
Επώδυνος όζος (όγκος) στον πρωκτό
Απώλεια κοπράνων (ακράτεια)

Οι εσωτερικές συνήθως παρουσιάζουν αιμορραγία με ζωηρό κόκκινο αίμα κατά την αφόδευση, ενώ οι εξωτερικές συχνότερα οίδημα και πόνο.

Το συχνότερο πρόβλημα είναι η αιμορραγία, η οποία συνήθως δεν είναι σημαντική, αλλά σπάνια οδηγεί και σε αναιμία. Οταν οι αιμοροΐδες είναι μεγάλες, η καθαριότητα και υγιεινή της περιοχής είναι δύσκολη. Αυτό οδηγεί σε κνησμό (φαγούρα) και σπανιώτερα σε παραγωγή βλεννώδους εκκρίματος ή ακράτεια κοπράνων.

Οι εξωτερικές μερικές φορές μπορεί να θρομβωθούν. Σ’ αυτή την περίπτωση ο πόνος είναι έντονος, αν και υποχωρεί συνήθως σε 2-3 ημέρες. Η θρόμβωση προκαλεί την δημιουργία ενός σκουρόχρωμου οζιδίου (όγκου), το οποίο συνήθως κλυδάζει (υποχωρεί στην πίεση). Το οίδημα αυτό χρειάζεται μερικές εβδομάδες για να απορροφηθεί. Η θρόμβωση κάποτε δημιουργεί τοπική νέκρωση στο τοίχωμα της αιμορροΐδας και ρήξη, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη αιμορραγία.

Τα συμπτώματα των αιμορροΐδων μπορει να είναι παρόμοια με αυτά άλλων παθήσεων στην ίδια περιοχή. Είναι απαραίτητο να γίνει διάκριση από τις ακόλουθες παθήσεις:

Ραγάδα πρωκτού
Συρίγγιο πρωτού
Καρκίνο πρωκτού ή ορθού
Κιρσούς ορθοπρωκτικής περιοχής
Κολίτιδα
Αγγειοδυσπλασίες
Πρόπτωση ορθού

Πρόληψη

Η πρόληψη της αιμορροϊδοπάθειας απαιτεί αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας ή διάρροιας, αποφυγή παρατεταμένης παραμονής και προσπάθειας στην τουαλέτα, Δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα φυτικών ινών και πολλά υγρά, απώλεια υπερβολικού βάρους, και αποφυγή ανύψωσης βάρους.

Θεραπεία

Η θεραπεία είναι κατά πρώτον συντηρητική

Δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες
Αύξηση στην πρόσληψη υγρών
Αντιφλεγμονώδη φάρμακα
Λουτρά sitz (ζεστά εδρόλουτρα)
Αναλγητικά

Τοπικές αλοιφές και υπόθετα (λίγες αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα τους). Οι αλοιφές αυτές περιέχουν τοπικά στεροειδή (χρήση μόνο μέχρι 2 εβδομάδες), τοπικά αναισθητικά, βαζελίνη, και σπανιώτερα Βάλσαμο του Περού (ισχυρό αλλεργιογόνο), αδρεναλίνη, ψευδάργυρο, φλαβονοειδή κλπ.

Τοπικές παρεμβάσεις

Σκληροθεραπεία – Εγχυση σκληρυντικών ουσιών με ένεση, μέσα στις αιμορροΐδες. Συνήθως χρησιμοποιείται φαινόλη ή εθυλενογλυκόλη. Ποσοστό επιτυχίας 70% στα 4 έτη.

Απολίνωση – Συστήνεται συνήθως ως η θεραπεία πρώτης επιλογής για αιμορροΐδες 1^ου-3^ου βαθμού. Ελαστικοί δακτύλιοι τοποθετούνται στη ρίζα των εσωτερικών αιμορροΐδων, ένα εκατοστο επάνω από την οδοντωτή γραμμή, οι οποίοι αποπίπτουν σε 5-7 ημέρες. Θεραπεία επιτυγχάνεται στο 87% των ασθενών.

Καυτηριασμός – Χρησιμοποιείται σαν τελευταία λύση. Ο καυτηριασμός γίνεται με διαθερμία, υπέρυθρη ακτινοβολία (φωτοπηξία), κρυοπηξία ή laser. Κατάλληλες για τέτοιου είδους θεραπεία είναι οι αιμορροΐδες 1^ου-2^ου βαθμού.

Χειρουργική θεραπεία

Αιμορροϊδεκτομή (μέθοδος Milligan Morgan)– Μόνον σε σοβαρές περιπτώσεις. Συνοδεύεται απο έντονο μετεγχειρητικό πόνο και απαιτεί 2-4 εβδομάδες ανάρρωσης. Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα σε αιμορροΐδες 3^ου βαθμού είναι καλύτερα απο την απολίνωση. Επιπλέκεται από μικρού βαθμού ακράτεια σε ποσοστό από 0 έως 28%.

Αιμορροϊδεκτομή καθοδηγούμενη με υπερηχογράφημα – Χρησιμοποιείται υπερηχογράφημα Doppler για να εντοπισθούν οι αρτηρίες που παρέχουν αίμα στο αιμορροϊδικό πλέγμα. Κατόπιν απολινώνονται και το τμήμα του ιστού που παρουσιάζει πρόπτωση στερεώνεται με ράμματα. Οι αιμορροϊδες έτσι ατροφούν και συρρικνώνονται.

Αιμορροϊδοπηξία – Αφαιρείται μέρος του αιμορροϊδκού πλέγματος και το υπόλοιπο επανατοποθετείται και στερεώνεται στην αρχική του θέση.

Περιμετρική βλεννογονική εκτομή & αιμορροϊδοπηξία με κυκλικό αναστομωτήρα (μέθοδος Longo)

Επιπλοκές της χειρουργικής θεραπείας περιλαμβάνουν αιμορραγία, μόλυνση, πρωκτική στένωση, κατακράτηση ούρων, ακράτεια κοπράνων (0-28%), εκτρόπιο βλεννογόνου (μοιάζει με πρόπτωση ορθού).