Γαστρορραγία / Αιμορραγία ανώτερου πεπτικού

Γαστρορραγία είναι αιμορραγία από το στομάχι, αλλά ο όρος συχνά επεκτείνεται για να περιλάβει γενικότερα την αιμορραγία από το ανώτερο πεπτικό σύστημα. Αυτό συμβαίνει διότι η τελευταία συνήθως προέρχεται από το στομάχι, αλλά μερικές φορές προέρχεται από τον οισοφάγο ή το δωδεκαδάκτυλο. Ως επί το πλείστον η γαστρορραγία οφείλεται σε πεπτικά έλκη. Λιγότερο συχνά αίτια είναι η γαστρίτιδα, ο καρκίνος, οι κιρσοί του οισοφάγου.

Αίτια

Τα κύρια αίτια των ελκών είναι το ελικοβακτηρίδιο και τα φάρμακα που συλλογικά ονομάζονται μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ ή NSAIDs).

Η αιμορραγία μπορεί να είναι αργή και χρόνια. Σ’ αυτή την περίπτωση ο αιματοκρίτης πρέπει να μειωθεί πολύ, πριν ο ασθενής αντιληφθεί ότι υπάρχει πρόβλημα. Σε άλλες περιπτώσεις η αιμορραγία είναι ραγδαία. Ο ασθενής μπορεί γρήγορα να χάσει μεγάλη ποσότητα αίματος, να πέσει η πίεση του και να μπει σε σοκ. Η εισαγωγή σε νοσοκομείο ή κλινική είναι τότε απαραίτητη, τόσο για μετάγγιση όσο και για άμεση θεραπευτική παρέμβαση, ώστε να σώσει τη ζωή του.

Το μέγεθος και η ταχύτητα της αιμορραγίας εξαρτάται από το μέγεθος και το είδος του αγγείου (φλέβα, αρτηρία) που έχει διαβρωθεί (τρυπήσει). Εξαρτάται ακόμη από τη βλάβη που το προκάλεσε (καλόηθες έλκος, καρκίνος κλπ) αλλά και από τυχόν φάρμακα που παίρνει ο ασθενής (αγγειοδιασταλτικά, αντιπηκτικά κλπ).

Γενικά θα πρέπει να ανησυχήσουμε αν ο ασθενής παρουσιάζει:

  • Συγκοπή
  • Υπόταση
  • Εφίδρωση
  • Ταχυκαρδία
  • Χλώμιασμα

Η αιμορραγία μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους:

Αιματέμεση – Εμετος με φρέσκο κόκκινο αίμα. Αν το αίμα παραμείνει στο στομάχι για κάποιο διάστημα, οξειδώνεται από το γαστρικό οξύ και εμφανίζεται ως “καφεοειδής έμετος”, δηλαδή έμετος που μοιάζει να περιέχει καφέ.

Αιματοχεσία – Συνήθως οφείλεται σε αιμορραγία του κατώτερου πεπτικού συστήματος. Μερικές φορές όμως το αίμα μεγάλης αιμορραγίας από το ανώτερο πεπτικό κινείται γρήγορα στο έντερο και δεν προφταίνει να οξειδωθεί. Έτσι εμφανίζεται σαν φρέσκο αίμα από τον πρωκτό.

Μέλαινα – Τυπική εικόνα αιμορραγίας από το ανώτερο πεπτικό (οισοφάγο, στομάχι, 12δάκτυλο). Ο ασθενής παρουσιάζει μαύρες κενώσεις που μοιάζουν με πίσσα. Η εμφάνιση τέτοιου είδους κενώσεων απαιτεί απώλεια τουλάχιστον 100-200 κ.ε. αίματος. Το χρώμα μπορεί να παραμένει στις κενώσεις για αρκετές ημέρες. Προσοχή!! Μαύρες κενώσεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν η λήψη σιδήρου από το στόμα, η λήψη αλάτων βισμουθίου (DeNol) και διάφορες τροφές (π.χ. σπανάκι).

Άδηλη (κρυφή) αιμορραγία – Μπορεί να συμβεί οπουδήποτε στο πεπτικό σύστημα και εντοπίζεται με ειδικό τεστ κοπράνων (αντίδραση Meyer).