Κοιλιοκάκη
Υπάρχει ένα κύμα έντονης συζήτησης και ανησυχίας τελευταία, σχετικά με το τι μπορεί να προκαλέσει η κατανάλωση της γλουτένης στη διατροφή. Αρκετοί γονείς έχουν την εντύπωση ότι είναι γενικά βλαβερή για την υγεία, γι’ αυτό και πρέπει τα παιδιά τους να την αποφεύγουν. Σε αυτή την εντύπωση συμβάλλει και η προώθηση στο εμπόριο όλο και περισσότερων προϊόντων “χωρίς γλουτένη” ως πιο υγιεινών. Υπάρχουν επίσης αναφορές στο διαδίκτυο, αλλά και λίγες επιστημονικές μελέτες, που συνδέουν τον αυτισμό με τη δυσανεξία στη γλουτένη. Γι᾽αυτό είναι ιδιαἰτερα σημαντικό να διαχωρίσουμε τι νοσήματα μπορεί να προκαλέσει η γλουτένη, με ποιό μηχανισμό και ποιά άτομα θα πρέπει να ακολουθήσουν ειδική διατροφή.
Oρισμός
H κοιλιοκάκη είναι χρόνια αυτοάνοση πάθηση, η οποία προσβάλλει άτομα με συγκεκριμένη γενετική προδιάθεση. Εμφανίζεται μετά από κατανάλωση γλουτένης, της πρωτεΐνης που βρίσκεται σε δημητριακά όπως το σιτάρι, το κριθάρι και η σίκαλη καθώς και σε πολλές επεξεργασμένες τροφές. Η νόσος οδηγεί σε πλήρη ή μερική ατροφία των λαχνών του λεπτού εντέρου, υπερπλασία των κρυπτών και τη διήθηση του βλεννογόνου με λεμφοκύτταρα. Το αποτέλεσμα είναι η δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών της τροφής.
Η συχνότητα της έχει αυξηθεί θεαματικά μετά τη δεκαετία του ‘60 στις Η.Π.Α. και στην Ευρώπη.
Αυτό οφείλεται κυρίως στην ευρεία χρήση της βιοψίας του λεπτού εντέρου, με την οποία βρίσκονται χαρακτηριστικές αλλοιώσεις στο έντερο, ακόμα και στην υποκλινική μορφή της, αλλά και στις νέες τεχνικές αιματολογικής διάγνωσης της νόσου. Στην Ευρώπη, στη δεκαετία του ‘90, η συχνότητα της κοιλιοκάκης υπολογιζόταν περίπου στο 1 άτομο/122‐300 άτομα του πληθυσμού (0,33‐0,81% του γενικού πληθυσμού).
Επιδημιολογικά δεδομένα στην Ελλάδα
Αν λάβουμε υπόψη την συχνότητα της ασθένειας στην Ευρώπη η οποία είναι περίπου 1:100, τότε ίσως υπάρχουν περί τα 100.000 άτομα που δεν έχουν διαγνωστεί και διατρέχουν τον κίνδυνο να αναπτύξουν σοβαρότερες επιπλοκές. Για την ελληνική επικράτεια δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία πασχόντων. Επίσης δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή των νέων διαγνώσεων κάτ’ έτος. Μέσω των εγγραφών στον ελληνικό σύλλογο πασχόντων εκτιμάται ότι υπάρχουν τουλάχιστον 1,500 άτομα όλων των ηλικιών που έχουν διαγνωσθεί με κοιλιοκάκη.
Η Ελληνική Εταιρία Παιδογαστρεντερολογίας, Διατροφής και Ηπατολογίας οργάνωσε και χρηματοδότησε την πρώτη επιδημιολογική μελέτη, για τον επιπολασμό της νόσου στον παιδιατρικό πληθυσμό της χώρας μας. Κατά την μελέτη εξετάσθηκαν παιδιά προσχολικής ηλικίας νηπιακών σταθμών από τρεις πόλεις της Ελλάδας (Αγρίνιο, Θεσσαλονίκη και Ηράκλειο) . Η δημοσίευση των αποτελεσμάτων έδειξε πως η επίπτωση (συχνότητα) της νόσου στον παιδιατρικό πληθυσμό της χὠρας μας είναι 1:154 παιδιά.