Όζοι θυρεοειδούς
Θυρεοειδής αδένας
Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στο πρόσθιο μέρος του τραχήλου ακριβώς κάτω από το μήλο του Αδάμ. Παράγει δύο θυρεοειδικές ορμόνες την Τ3 (τριιωδοθυρονίνη) και την Τ4 (θυροξίνη), οι οποίες ρυθμίζουν την κατανάλωση και αποθήκευση ενέργειας. Αυτό που λέμε απλά «ο μεταβολισμός μας».
Οζοι θυρεοειδούς
Ως όζους χαρακτηρίζουμε μια αύξηση του ιστού του θυρεοειδούς αδένα ή ένα κυστικό μόρφωμα. Αποτελούν ένα συχνό φαινόμενο. Οι πιθανότητες ανάπτυξης όζων αυξάνουν με την πάροδο της ηλικίας.
Αίτια και κίνδυνοι
Η αιτία των καλοήθων όζων συνήθως δεν είναι γνωστή, αλλά όζοι βρίσκονται συχνά σε μέλη της ίδιας οικογένειας. Η έλλειψη ιωδίου στη διατροφή, είναι μια συνηθισμένη σε παγκόσμιο επίπεδο αιτία των όζων του θυρεοειδούς αδένα.
Η ανησυχία για τους όζους του θυρεοειδούς οφείλεται στο ότι μερικές φορές μπορεί να υποκρύπτουν καρκίνο. Το 8% περίπου των όζων σε άνδρες και το 4% των όζων σε γυναίκες είναι κακοήθεις. Αντίθετα, περίπου το 90 με 95% του συνόλου των όζων του θυρεοειδούς είναι καλοήθεις.
Διάγνωση των όζων
Οι περισσότεροι όζοι του θυρεοειδούς βρίσκονται συνήθως κατά τη διάρκεια μιας απλής κλινικής εξέτασης. Παρόλο που οι όζοι συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα, ένας αρκετά μεγάλος όζος μπορεί να προκαλέσει πόνο ή βραχνάδα ή να δυσχεράνει την κατάποση και την αναπνοή.
Αρχικά ένας στοιχειώδης αιματολογικός, βιοχημικός και ορμονολογικός έλεγχος είναι απαραίτητος. Οι εξετάσεις αυτές ξεκαθαρίζουν την κατάσταση λειτουργίας του θυρεοειδούς. Διακρίνουν δηλαδή αν ο αδένας λειτουργεί κανονικά ή υπερλειτουργεί.
Ωστόσο, για να αποκλεισθεί η πιθανότητα καρκίνου, χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες. Μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες εξετάσεις είναι απαραίτητες:
Βιοψία με αναρρόφηση με λεπτή βελόνα (βιοψία FNA) – Κατ’ αυτήν χρησιμοποιείται μια λεπτή βελόνα για την λήψη κυττάρων ή και δειγμάτων υγρών από τον όζο. Μπορεί να εντοπίσει με ακρίβεια κακοήθεις ή ύποπτους όζους.
Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς – Με την εξέταση αυτή λαμβάνεται μια πλήρης εικόνα του θυρεοειδούς. Κατά συνέπεια μπορεί να καθοριστεί εάν ο όζος είναι συμπαγής ή γεμάτος με υγρό (κυστικός) και επομένως καλοήθης, με αξιοπιστία έως 75%.
Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς – Χρησιμοποιεί μία μικρή ποσότητα ραδιενεργού ιωδίου. Είναι μια ειδική μέθοδος απεικόνισης του θυρεοειδούς, η οποία μπορεί να δείξει αν ο όζος παράγει ορμόνες. Το επίπεδο δραστηριότητας του όζου μπορεί να δώσει στοιχεία για το αν ο όζος υποκρύπτει καρκίνο του θυρεοειδούς.
Θεραπεία των όζων του θυρεοειδούς αδένα
Η θεραπεία εξαρτάται από το είδος του όζου. Χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς συνιστάται για όζους που είναι ύποπτοι ή περιέχουν διαπιστωμένο καρκίνο. Μετά την επέμβαση, μπορεί να εφαρμοστεί θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο, για να καταστραφούν τυχόν υπολείμματα θυρεοειδικών κυττάρων.
Όσο αφορά τους καλοήθεις όζους, μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθούν, όταν το μέγεθος τους προκαλεί προβλήματα στην κατάποση ή την αναπνοή.
Οι υπερλειτουργικοί όζοι σχεδόν πάντοτε δεν είναι κακοήθεις, αλλά μπορεί να προκαλέσουν υπερθυρεοειδισμό. Αυτού του είδους οι όζοι μπορούν να αφαιρεθούν χειρουργικά ή να εφαρμοστεί θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο.
Οι όζοι που δεν αφαιρούνται, θα πρέπει να παρακολουθούνται κάθε 6 με 12 μήνες. Η παρακολούθηση μπορεί να περιλαμβάνει απλή κλινική εξέταση ή ένα υπερηχογράφημα θυρεοειδούς ή και τα δύο. Αν ο όζος μεγαλώνει, μπορεί να χρειαστεί μια δεύτερη βιοψία με FNA. Ακόμη και αν από τη βιοψία προκύψει ότι ο όζος είναι καλοήθης αλλά συνεχίζει να μεγαλώνει, μπορεί να είναι φρονιμότερο να γίνει χειρουργική αφαίρεση.